Een van de grootste uitdagingen des levens is om te geloven dat je goed genoeg bent, zonder aan een hele lijst van voorwaarden te hoeven voldoen. We denken al snel: ‘ik ben pas goed genoeg als ik getrouwd ben’, ‘ik ben pas goed genoeg als ik kan leven van mijn eigen bedrijf’, ‘ik ben pas goed genoeg als ik promotie maak’, enzovoorts, enzovoorts.

Weet je wat nou het mooie is? JE BENT AL GOED GENOEG. Nu. Hier. Op dit moment. Zoals je bent. Wat je vandaag ook gedaan hebt. Wat je in je leven ook gedaan hebt. Je bent goed genoeg.

Het is best pittig om dit te geloven, aangezien de zelfbekritisering je waarschijnlijk al om de oren vliegt. ‘Ik heb vandaag helemaal niets gedaan’

en ‘Ik heb in mijn leven helemaal niets bereikt’.

Allereerst: is dat waar? En ten tweede: je eigenwaarde hangt daar niet vanaf. Je bent al goed genoeg. Nu. Op dit moment. Zonder iets te doen of iets te bereiken.


Geloof je het nog niet? Je zou er eens mee kunnen oefenen door na het wakkerworden tegen jezelf te zeggen: ‘wat ik vandaag ook doe of laat, ik ben goed genoeg’. Al doe je letterlijk helemaal niks, dan ben je dus nog steeds goed genoeg.

Zeg voordat je gaat slapen tegen jezelf: ‘nee, ik ben niet perfect. Ik ben kwetsbaar en bang, maar dat is menselijk en ik ben het waard om liefde te ontvangen.’

Perfectionisme draait niet om jezelf, maar om anderen
Bij perfectionisme gaat het erom dat je de goedkeuring en acceptatie van anderen krijgt. Wat zullen ze ervan vinden? Perfectionisme draait ook om hoe we gezien willen worden door anderen (als: perfect), maar dat is een onhaalbaar doel. We hebben namelijk geen enkele invloed op hoe anderen ons zien. Heftig, hè. Realitycheck.

Definitie van Dr. Brené Brown
Brown deed jarenlang onderzoek naar onder andere perfectionisme, en kwam met een verhelderende definitie op de proppen: ‘perfectionisme is een schadelijk en verslavend systeem van overtuigingen dat uitgaat van de volgende gedachte: als ik er perfect uitzie, perfect leef en alles perfect doe, kan ik de pijnlijke gevoelens die worden veroorzaakt door schaamte, afkeuring en verwijten voorkomen of tot een minimum beperken.’

Perfectionisme is dus geen vorm van zelfverbetering. Het is een aangeleerde overtuiging dat je pas iets goed doet als je anderen daarmee pleziert. Als je maar presteert. Hier, ander, kijk eens hoe goed ik ben.

Wat is dan wel een vorm van zelfverbetering?
Zie hieronder het verschil:

Zelfverbetering: hoe kan ik beter worden?

Perfectionisme: wat zullen ze ervan vinden? 


Dat begint al in de kindertijd, als je als kind wordt geprezen door je prestaties en je gedrag. Denk aan: cijfers, mooie manieren, uiterlijk, enzovoorts. Oh, wat doe je dat goed! Oh, wat ben je goed!

En dat werkt verslavend.
Als we opeens afkeuring en verwijten over ons heen krijgen, geven we onszelf de schuld. ‘Dat komt omdat je niet perfect genoeg bent.’ 

En dus gaan we nog beter ons best doen om de goedkeuring van anderen te krijgen en om nog perfecter te leven en te zijn. Stop. Je bent verslaafd! Afkeuring en verwijten horen bij het leven. Ze zijn onvermijdelijk. En zoals Dr. Brené Brown zo mooi zegt: ‘ze horen bij de menselijke ervaring’. Dat betekent dus dat het iedereen overkomt. Iedereen krijgt verwijten en afkeuringen naar zijn hoofd geslingerd. You’re not alone. 



Dr. Brené Brown heeft het ook over een onderzoek dat aantoont dat perfectionisme succes in de weg staat. En dat het vaak leidt tot depressies, stress, verslaving en ‘levensonmacht’. Die laatste duidt op het mislopen van kansen, omdat je bang bent om iets aan de wereld te laten zien wat misschien imperfect zou zijn. Hoe zonde is dat! Laat je door niets en niemand tegenhouden om je dromen waar te maken, deal?



Klaar met snauwen tegen jezelf dat je iets ‘beter’ moet doen? En ben je er klaar voor om met liefde en begrip tegen jezelf te praten? Ik weet het, dat kan even raar voelen. Maar je reageert toch ook begripvol als een geliefde faalt? Precies.



Allereerst beginnen we dus met: aardig zijn voor jezelf. Ook wel: zelfcompassie. Dat betekent dat je begripvol en liefdevol reageert als je faalt, lijdt of het gevoel hebt tekort te schieten. In plaats van boos te worden op jezelf, je pijn te negeren en kritiek op onszelf afvuren, reageer je nu aardig op jezelf. Betrap je jezelf op zelf-gesnauw? Verbeter jezelf. Het is niet erg. Ik begrijp het. Je hebt je best gedaan. I still love you, girl.



Dr. Brené Brown maakt daarin onderscheid tussen perfectionistische zelfspraak en gezonde zelfspraak:

Perfectionistische zelfspraak: ‘Bah. Niets gaat goed. Ik ben slordig en vergeetachtig. Ik schaam voor hoe dom ik ben. Ik moet veranderen om liefde waard te zijn.’



Gezonde zelfspraak: ‘Ik wil dit voor mezelf. Ik wil me beter voelen en actiever zijn. Mijn bedrijf bepaalt niet of ik liefde en acceptatie verdien. Als ik geloof dat ik nu al liefde en respect waard ben, dan nodig ik daarmee moed, compassie en connectie uit in mijn leven. Ik wil dit graag doen. En ik kan het.’

Als je zelfcompassie wil oefenen, luister dan eens naar je impulsen. Wat zeggen ze? Wil je liggen, staan, zitten? Rennen, dansen, springen? Geef toe aan wat je lijf aangeeft. Zonder oordeel. Gewoon doen.

Wil je snacken? Trek die zak chips open. En eet hem helemaal leeg (als dat is wat je impuls zegt). Schep drie keer op tijdens het avondeten. Of vier keer. Zonder jezelf streng toe te spreken dat je te dik, te dun of te ongezond bent. Ben lief tegen jezelf. Dit is wat je nodig hebt. Geniet er lekker van. 


En wat zegt je impuls nu? Wil je iets ‘geks’ doen?

Wil je huppelen, skeeleren, met lego spelen? Kleuren, rollercoaster tycoonen, je tamagotchi verzorgen?

Het kan en mag allemaal. Luister naar je impuls, zonder jezelf toe te spreken dat het gek is. Of dat je er te oud voor bent. Of dat je je tijd beter kunt besteden. Dit is tijd goed besteed. Je luistert naar jezelf.

Wil je het toch kunnen verantwoorden? Zet het dan weg als ‘me-time’. Als zelfontwikkeling. Je geeft je lijf niet alleen wat ze nodig heeft, maar je leert ook luisteren naar je intuïtie plús je bent lief voor jezelf. Time waardevol spend.